Dieta w chorobie Gravesa-Basedowa

Sposób odżywiania w schorzeniach autoimmunologicznych, choć do niedawna często pomijany przez lekarzy, obecnie wskazuje się jako jeden z głównych czynników łagodzących nieprzyjemne objawy chorób. Nie inaczej jest z chorobą Gravesa-Basedowa. Właściwy sposób odżywiania pomaga osobom zmagającym się z tą chorobą lepiej radzić sobie na co dzień i zachować właściwą wagę. Z poniższego artykułu dowiesz się, jaka powinna być dieta w chorobie Gravesa-Basedowa – co jeść, a jakich produktów spożywczych unikać, żeby zachować równowagę w organizmie, czuć się dobrze i w miarę normalnie funkcjonować.

Czym jest choroba Gravesa-Basedowa?

Ten rodzaj schorzenia wynika z zaburzeń mechanizmów kontroli układu immunologicznego, które powodują powstawanie przeciwciał zwalczających struktury własnego organizmu. To z kolei prowadzi do prowadzi do zwiększonego wydzielania hormonów tarczycy. Więcej na temat tej choroby dowiesz się z artykułu: Co to jest choroba Gravesa-Basedowa?

Choroba Gravesa-Basedowa – dieta

W przypadku choroby Gravesa-Basedowa, która powoduje przyspieszoną przemianę materii, często stosuje się dietę wysokoenergetyczną, ze zwiększoną ilością białka (do 1,5-2g na kilogram masy ciała). Należy także ograniczać spożycie tłuszczu, którego udział w jadłospisie nie powinien przekraczać 20-25% zapotrzebowania kalorycznego. Jednocześnie najlepiej, żeby dieta zawierała w większości tłuszcze roślinne.

W chorobie Gravesa-Basedowa dieta zależy oczywiście przede wszystkim od konkretnego przypadku. Większość osób nadmiernie chudnie, ale zdarzają się i takie, które przybierają na wadze. Wówczas zwiększanie kaloryczności nie ma specjalnego sensu.

W jadłospisie warto uwzględnić większą liczbę mniejszych posiłków (od 5 do 7), tak aby zabezpieczyć zapotrzebowanie kaloryczne oraz odpowiednią podaż witamin i składników mineralnych.

Pamiętajmy też, że zwiększona kaloryczność jest szczególnie wskazana w okresie, kiedy praca tarczycy nie jest jeszcze uregulowana farmakologicznie. Przy właściwych parametrach działania tarczycy warto kontrolować, czy zapotrzebowanie kalorycznie nie uległo obniżeniu.

Dieta w chorobie Gravesa-Basedowa – na co zwrócić szczególną uwagę?

1. Dobre źródła białka – chude mięso (drób, cielęcina, wołowina), ryby, jaja, produkty nabiałowe (jogurt, kefir, sery, mleko). Zawartość białka w diecie powinna zostać lekko zwiększona i wynosić do 1,5-2g na kilogram masy ciała.

2. Wartościowe tłuszcze, w większości roślinne, w ilości nie większej niż 20-25% zapotrzebowania kalorycznego.

3. Odpowiednia ilość węglowodanów, które stanowią dobre źródło energii. Rodzaj węglowodanów jest uzależniony od występujących objawów, przy biegunkach wybierajmy raczej węglowodany proste (jasna mąka, biały ryż, drobne kasze, jasne makarony, gotowane warzywa). Natomiast jeśli takie problemy nie występują, warto wprowadzić do diety węglowodany złożone, które dostarczają wiele witamin i składników mineralnych.

4. Przy chorobie Gravesa-Basedowa często występują problemy jelitowe – zwłaszcza biegunki. W takim przypadku dieta powinna ograniczać spożycie produktów pełnoziarnistych, błonnika. Warto stosować dietę lekkostrawną, z ograniczeniem potraw smażonych i ostro przyprawionych.

5. Z racji przyspieszonej przemiany materii występuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminy z grupy B, zwłaszcza witaminy B1, B3 i B6. Znajdziemy je w mięsie, podrobach, zbożach pełnoziarnistych, roślinach strączkowych, orzechach, pestkach, jajkach, płatkach owsianych, szpinaku, grubych kaszach, produktach mlecznych czy kiełkach pszenicy.

6. W przypadku choroby Gravesa-Basedowa niezwykle istotne jest regularne dostarczanie antyoksydantów, które wspomagają organizm po zwiększonym spalaniu składników odżywczych.

Warto zwrócić szczególną uwagę na następujące antyoksydanty:

• • Witamina C – występująca między innymi w czarnej porzeczce, papryce, ziemniakach, pomidorach, cytrynie, pietruszce, kiwi, dzikiej róży, aceroli, rokitniku, pomarańczy, mandarynkach, grejpfrutach, truskawkach czy kapuście. Najlepiej dostarczać jej w formie świeżych owoców i warzyw, bo długotrwałe przechowywanie i obróbka termiczna tych produktów znacznie zmniejszają zawartość witaminy C.
  • Witamina E, którą znajdziemy w dobrej jakości olejach roślinnych, orzechach, migdałach, pestkach dyni i słonecznika, ziarnach zbóż, tłustych rybach, zielonolistnych warzywach. Dobrym rozwiązaniem jest dodanie łyżki oliwy do sałatki i posypanie jej ziarnami.
  • Prowitamina A, przekształcająca się w organizmie w witaminę A, znana inaczej jako beta-karoten. Beta-karoten występuje m.in. w marchwi, dyni, czerwonej papryce, morelach, pietruszce, jarmużu, szpinaku, pomidorach czy sałacie.
  • Likopen, który w dużo zawierają zwłaszcza pomidory, choć pewne jego ilości znajdziemy też w papryce, czerwonych grejpfrutach, owocach dzikiej roży. Co ważne, ilość likopenu jest największa w pomidorowych przetworach (koncentratach, przecierach, sosach, ketchupach), ponieważ jest on uwalniany podczas obróbki termicznej, przecierania i rozdrabniania.
  • Antocyjaniny – związki chemiczne, które występują w owocach i warzywach o intensywnych barwach od czerwonej do fioletowej, jak na przykład  jagody, truskawki, borówki, winogrona, maliny, czerwona fasola czy żurawina.
  • Selen – występujący w orzechach brazylijskich, żółtkach jaj, podrobach, rybach, owocach morza, kaszy gryczanej, kiełkach, otrębach, produktach pełnoziarnistych, cebuli, czosnku, pomidorach, ogórkach, brokułach, kapuście, selerze, kakao.

7. U osób cierpiących na tą chorobę często występuje niedobór witaminy D, należy zadbać więc o jej odpowiedni poziom. Znajdziemy ją w tłustych rybach morskich, jajach, olejach roślinnych, serach dojrzewających, pełnych produktach mlecznych, pieczarkach. Głównie jednak witamina D powstaje w skórze, w wyniku syntezy pod wpływem światła słonecznego (w Polsce od kwietnia do września, w pozostałych miesiącach zalecana jest suplementacja).

8. W chorobie Gravesa-Basedowa dietę warto wzbogacić także w warzywa kapustne i rośliny strączkowe, które posiadają zdolność wiązania jodu, gdyż jego nadmiar jest niewskazany przy tym schorzeniu.

W niektórych przypadkach pojawia się konieczność dodatkowej suplementacji, obejmującej najczęściej witaminy A, C i E oraz selen, jednak zawsze należy poradzić się wcześniej lekarza i starać się przede wszystkim zapewnić odpowiednią ilość składników odżywczych w diecie.

Czego należy unikać w diecie przy chorobie Gravesa-Basedowa?

• Produktów wysokoprzetworzonych, pełnych konserwantów, barwników, wzmacniaczy smaku i zapachu. Dodatki chemiczne wpływają negatywnie na cały układ hormonalny.
• Kawy, napojów z kofeiną, czarnej herbaty, alkoholu, nikotyny, pikantnych potraw – zwłaszcza u osób, u których występuje nadpobudliwość, będąca jednym z objawów choroby.
• Nadmiernej ilości jodu w diecie, który występuje w takich produktach jak: sól kuchenna, algi morskie, ryby. Nie chodzi tu oczywiście o ich wykluczenie, zwłaszcza jeśli chodzi o ryby, ale o ograniczenie spożywanych ilości.
• W sytuacji wystąpienia biegunek należy unikać nadmiernej ilości błonnika, który może pogorszyć stan chorego.

Stres przy chorobie Gravesa-Basedowa

Coraz więcej badań wskazuje również na znaczącą rolę stresu w rozwoju choroby Gravesa-Basedowa. Tak jak w przypadku innych schorzeń autoimmunologicznych, stres stanowi szczególnie istotny czynnik wpływający na przebieg, a często i aktywację choroby. Jeśli dotyka nas często, warto zastanowić się nad zmianą swojego stylu życia.

Co zrobić, żeby  lepiej radzić sobie ze stresem?

• Zażywaj regularną i umiarkowaną aktywność fizyczną, która poprawia krążenie, wzmacnia ciało, powoduje wydzielanie endorfin, czyli tak zwanych hormonów szczęścia.
• Stosuj techniki relaksacyjne typu joga, medytacja itp. Pomagają one skoncentrować się na oddechu, ciele, dzięki czemu odrywają nasze myśli od stresogennych czynników.
• Poświęć się swojemu hobby, które pozwala oderwać się od codziennych tematów i skupić się na rzeczach, które kochamy robić.
• Przygarnięcie zwierzaka, co jest udokumentowanym sposobem na obniżenie poziomu stresu.
• Często spędzaj czasu z rodziną i przyjaciółmi, którym możesz opowiedzieć o swoich kłopotach lub po prostu wspólnie z nimi je przemilczeć.

Cierpisz na chorobę Gravesa-Basedowa i nie wiesz jak zaplanować zdrową, dobrze zbilansowaną dietę? Mogę Ci w tym pomóc!

Umów się na konsultację, na której odpowiem na Twoje pytania, przedstawię Ci zalecenia żywieniowe, a w razie potrzeby przygotuję indywidualny jadłospis.