W artykule:
Styl życia odgrywa kluczową rolę w regulacji ciśnienia tętniczego. Wiele modyfikowalnych czynników, takich jak dieta z ograniczoną podażą soli kuchennej i bogata w wartościowe produkty dostarczające minerałów, może pomóc w naturalny sposób obniżyć jego wartości. Wyjaśniamy, jakie wartości mogą świadczyć o podwyższonym ciśnieniu, jak są jego przyczyny oraz w jaki sposób możesz naturalnie je obniżyć.
Podwyższone ciśnienie krwi, czyli jakie?
W 2024 roku Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) zaktualizowało wartości klasyfikacji ciśnienia tętniczego. Obecnie wyróżnia się trzy kategorie ciśnienia krwi, określane na podstawie pomiarów gabinetowych:
- ciśnienie niepodwyższone: < 120/70 mmHg,
- ciśnienie podwyższone: 120-139/70-89 mmHg,
- nadciśnienie: ≥ 140/90 mmHg.
Dotychczasowy podział uwzględniał ciśnienie optymalne (< 120/80 mmHg), prawidłowe (120-129/80-84 mmHg) i wysokie prawidłowe (130-139/85-89 mmHg).
Objawy i przyczyny podwyższonego ciśnienia krwi
Podwyższone ciśnienie krwi często określa się mianem cichego zabójcy, ponieważ przez długi czas może nie dawać wyraźnych objawów. Jeśli jednak się pojawiają, najczęściej obejmują bóle głowy, zmęczenie czy zawroty głowy.
Do wystąpienia podwyższonego ciśnienia tętniczego, a z czasem nadciśnienia, mogą przyczynić się czynniki środowiskowe, w tym:
- dieta bogata w tłuszcze nasycone i produkty wysokoprzetworzone oraz uboga w warzywa i owoce,
- nadmierne spożycie soli,
- otyłość,
- insulinooporność,
- brak aktywności fizycznej,
- palenie tytoniu,
- przewlekły stres.
Wymienione czynniki są modyfikowalne, co oznacza, że zmiana stylu życia może je wyeliminować w przeciwieństwie do predyspozycji genetycznych.
Jak diagnozuje się podwyższone ciśnienie krwi?
W diagnostyce podwyższonego ciśnienia krwi ważne jest regularne monitorowanie jego wartości, zarówno skurczowych, jak i rozkurczowych. Pomiar można wykonać w domu za pomocą ciśnieniomierza lub w gabinecie lekarskim.
Dokładniejszy – całodobowy lub nawet dłuższy – monitoring ciśnienia umożliwia badanie z wykorzystaniem holtera ciśnieniowego. Więcej na ten temat dowiesz się na stronie: https://holterdodomu.pl/produkt/holter-cisnieniowy-rr/). Holter RR wykonuje pomiary ciśnienia krwi zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy, co umożliwia wykrycie jego zaburzonych wartości, np. w przypadku bezdechu sennego. Badanie holterem ciśnieniowym jest bezbolesne i bardzo proste, a urządzenie możesz zamówić online z dostawą do domu. Taką usługę oferuje np. holterdodomu.pl, gdzie w ciągu 24-72 godzin od odesłania urządzenia otrzymujesz dokładny opis wyniku badania przygotowany przez kardiologa.
Czy odpowiednia dieta może pomóc w obniżeniu ciśnienia krwi?
W leczeniu podwyższonego ciśnienia tętniczego stosuje się różnorodne metody, nie ograniczając się jedynie do leków hipotensyjnych. Farmakoterapia może obejmować 1-2 leki lub więcej, w zależności od wartości ciśnienia i wskazań. Równie istotnym elementem jest zmiana stylu życia, która obejmuje dietę, aktywność fizyczną i redukcję masy ciała w przypadku nadwagi czy otyłości.
Omawiając dietę w nadciśnieniu tętniczym, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów. Są to:
- zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych na rzecz jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych,
- zwiększenie podaży białka do poziomu 1 g/kg masy ciała,
- przygotowywanie posiłków z użyciem technik takich jak: gotowanie, duszenie bez tłuszczu, pieczenie w folii,
- zwiększenie dziennej porcji owoców i warzyw, które są źródłem potasu (np. banany, ziemniaki) i błonnika (np. otręby pszenne i owsiane),
- wyeliminowanie produktów wysokoprzetworzonych.
Istotnym elementem jest ograniczenie spożycia sodu do 1-3 g dziennie, gdzie z pomocą przychodzą zamienniki soli kuchennej na sól potasową. Nadmierne spożycie soli jest jednym z głównych czynników sprzyjających nadciśnieniu tętniczemu, zwłaszcza u osób sodowrażliwych. Podwyższone ciśnienie krwi może być jednak również wynikiem zaburzeń gospodarki sodu w organizmie, takich jak upośledzone wydalanie sodu spowodowane chorobami nerek. Badania naukowe wskazują, że niezdolność nerek do efektywnego usuwania sodu odgrywa kluczową rolę w rozwoju nadciśnienia. Odpowiednie zarządzanie gospodarką sodu, zarówno poprzez dietę, jak i leczenie, może znacząco pomóc w regulacji ciśnienia tętniczego.
Czy aktywność fizyczna może obniżyć ciśnienie tętnicze?
Aktywność fizyczna to modyfikowalny czynnik w profilaktyce, jak i leczeniu podwyższonego ciśnienia tętniczego. Brak ruchu sprzyja wyższym wartościom ciśnienia. Regularna aktywność fizyczna prowadzi do jego obniżenia i zmniejszenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych w porównaniu z biernym trybem życia. Dzieje się tak, ponieważ aktywność fizyczna wpływa m.in. na mechanizmy regulujące ciśnienie.
Czy redukcja masy ciała obniża ciśnienie krwi?
Redukcja masy ciała u osób otyłych może znacząco obniżyć ciśnienie tętnicze – zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe. Nawet umiarkowana utrata wagi przyczynia się do zmniejszenia ryzyka rozwoju nadciśnienia, a także poprawy innych parametrów zdrowotnych, takich jak wrażliwość na insulinę i profil lipidowy, co dodatkowo wspiera zdrowie układu sercowo-naczyniowego.
Istnieje wiele naturalnych metod związanych z modyfikacją stylu życia, które mogą wspierać obniżenie ciśnienia tętniczego. Warto jednak pamiętać, że wprowadzenie tych zmian powinno być poprzedzone konsultacją z lekarzem i dietetykiem, aby zapewnić ich skuteczność i bezpieczeństwo, zwłaszcza w przypadku chorób współistniejących.
Bibliografia:
- Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka. Red. Ciborowska, Helena; Ciborowski, Artur. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, 923 s. ISBN 978-83-200-6537-4, doi: https://doi.org/10.53270/2021.006
- Dietetyka kliniczna. Red. Grzymisławski, Marian. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019, 610 s. ISBN 978-83-200-5679-2
- Diagnostyka laboratoryjna w dietetyce. Ostrowska, Lucyna; Orywal, Karolina; Stefańska, Ewa. Red. Ostrowska, Lucyna. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2023, 438 s. ISBN 978-83-01-23288-7, doi: https://doi.org/10.53271/2023.143
- Nowoczesna terapia nadciśnienia tętniczego w codziennej praktyce. Red. Czarnecka, Danuta; Stolarz-Skrzypek, Katarzyna; Olszanecka, Agnieszka. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2020, 265 s. ISBN 978-83-200-6163-5
- https://academic.oup.com/eurheartj/article/45/38/3912/7741010?login=false, dostęp 21/01/2025
Artykuł powstał we współpracy z Polski Zielarz Sp. z o.o.